Słownik

Advanced Audio Coding - format plików dźwiękowych, poddanych kompresji stratnej, opracowany w 1997 roku przez grupę firm, w której znalazły się: Fraunhofer IIS, AT&T Bell Laboratories, Dolby, Sony Corporation oraz Nokia. W zamyśle tej grupy miał on zastąpić MP3, gwarantując wyższą jakość dźwięku przy porównywalnej przepływności lub tę samą jakość dźwięku przy przepływności niższej. Jako podstawowy kodek w swoich urządzeniach przyjęły go korporacje Apple i Sony, znajdziemy go więc w iPhone, iPod, iTunes, PlayStation 3, Playstation Portable.

Międzynarodowy skrót oznaczający prąd przemienny.

Inaczej Dolby Digital, cyfrowy system kodowania dźwięku opracowany przez firmę Dolby Laboratories pozwalający na zapis do sześciu niezależnych kanałów (pięć kanałów w pełnym pasmie oraz sygnał subwooferowy LFE) na użytek dźwięku wielokanałowego do kina domowego. Sygnał poddany jest kompresji (przepływność najczęściej 384kbps), tak aby można go było upakować wraz z wysokiej jakości obrazem na nośniku DVD, stąd jakość AC-3 jest znacznie niższa np. od tej oferowanej przez płyty CD. Dolby Digital to obowiązujący standard dla płyt DVD pojawiający się także w przekazach satelitarnych oraz na nośnikach Blu-Ray / HD-DVD.

Potoczna, choć niepoprawna nazwa gramofonu.

ang. Analog to Digital Converter - przetwornik analogowo - cyfrowy. Układ elektroniczny, który zamienia sygnał analogowy na cyfrowy. Bardzo ważnymi parametrami są rozdzielczość i częstotliwość próbkowania. Sygnał analogowy jest dzielony na próbki, których amplituda podlega kwantyzacji i jest wyrażana w bitach. Na przykład 256 poziomów kwantyzacji oznacza przetwornik 8 - bitowy, gdyż 28 = 256. Im więcej bitów, tym dokładniej zapis cyfrowy odpowiada amplitudzie analogowej, a im większa częstotliwość próbkowania tym dokładniej jest odwzorowana zmienność sygnału analogowego w funkcji czasu.

Jedno z trzech oznaczeń (pozostałe to AAD i DDD) spotykanych na płytach CD. Informuje o sposobie realizacji poszczególnych etapów produkcji dysku, 1 - sposobie nagrania, 2- masteringu i 3- rejestracji danych na nośniku. Litera A (analog) odpowiada ścieżce analogowej, D (digital) cyfrowej. W przypadku AAD nagranie wykonano analogowo, mastering był analogowy, płyta jest (zawsze) cyfrowa. Skróty AAD, ADD, DDD nie mogą być traktowane jako wyznacznik jakości, która nie wynika wprost z zastosowanych urządzeń czy technologii obróbki sygnału.

Opracowany przez Audio Engineering Society (AES) i zatwierdzony przez organizację European Broadcasting Union (EBU) standard przesyłu cyfrowych danych audio. Sygnał o rozdzielczości do 24 bitów przesyłany jest przewodem o impedancji 110 ohm z końcówkami typu XLR. Gniazda AES/EBU spotykane w domowym sprzęcie audio zapewniają na ogół wyższą jakość transmisji od popularnych łącz coax, sygnał ma wyższą amplitudę, jest zrównoważony i mniej podatny za zakłócenia. Jakkolwiek domowy AES/EBU do złudzenia przypomina pierwowzór stworzony na użytek studia nagraniowego to jest jego wersją zubożoną o niektóre, nieprzydatne do transmisji w systemach domowych dane.

Audio Interchange File Format - format plików audio poddanych kompresji bezstratnej, opracowany m.in. przez Apple?a w roku 1988. W systemie tym sygnał ma postać PCM - Pulse Code Modulation - a więc taki, w jakim kodowane są płyty CD i DVD-A. AIFF używany jest w studiach nagraniowych oraz np. w komputerach Apple?a, iPodach itp.

Ze zjawiskiem aliasingu mamy do czynienia wówczas gdy w trakcie przetwarzania analogowo-cyfrowego lub cyfrowo-analogowego w wynikowym sygnale pojawiają się zniekształcenia będące pochodną sygnałów źródłowych o częstotliwościach wyższych od częstotliwości Nyquista. Aby temu przeciwdziałać stosuje się filtr antyaliasingowy, tłumiący sygnały o zbyt wysokich częstotliwościach. W konwerterze analogowo-cyfrowym pracującym z próbkowaniem fs, filtry antyaliasingowe powinny tłumić składowe powyżej częstotliwości fs/2.

Materiał stosowany w produkcji membran głośników. Nazwa pochodzi od trzech składników tego materiału: Aluminium, Tytan, Magnez.

Termin używany w radiofonii oznaczający modulację amplitudy (Amplitude Modulation). W stacji nadawczej sygnał muzyczny moduluje amplitudę fali nośnej - fali o tej częstotliwości, na którą strojony jest odbiornik. W odbiorniku zachodzi natomiast proces demodulacji, w którym z odbieranego sygnału rekonstruowany jest oryginalny przebieg muzyczny. AM spotyka się w zakresach fal długich, średnich oraz krótkich do monofonicznej transmisji niskiej jakości.

ang. Amplifier Input. Oznaczenie gniazd wejściowych we wzmacniaczu (końcówce) mocy.

ang. amplifier + tuner. Wzmacniacz zintegrowany z tunerem radiowym. Można do niego podłączać inne urządzenia źródłowe (CD, gramofon, mikrofon, magnetofon itp.). Na rynku są dwa typy amplitunerów: stereofoniczne amplitunery hi-fi oraz wielokanałowe amplitunery A/V.

Amplituner sieciowy (Network Receiver) to urządzenie, które składa się z kilku umieszczonych w jednej obudowie obwodów: wzmacniacza, odbiornika radiowego, przetwornika C/A, procesorów cyfrowych oraz układów komunikacji z siecią komputerową. Poszczególne modele amplitunerów różnią się między sobą zarówno liczbą kanałów, jak i funkcjonalnością.

Określenia "ANSI lumeny" używa się w odniesieniu do jasności projektorów. Co to są lumeny, wiemy zapewne ze szkoły, ale co oznacza skrót ANSI?

Siła, z jaką ramię gramofonu przeciwdziała sile dośrodkowej - przyciągającej igłę do środka płyty. Antiskating czyli inaczej siła przeciwpoślizgowa jest istotnym elementem regulacji każdego gramofonu (z wyjątkiem konstrukcji z ramionami tangencjonalnymi). Źle dobrana może powodować nawet uszkodzenie wkładki.

ang. Audio Super Control - elektroniczna regulacja parametrów dźwięku w radioodtwarzaczach samochodowych, umożliwiająca osobiste ustawienia (równowaga, tony niskie i wysokie).

Aspekt definiuje proporcje obrazu, czyli stosunek szerokości do wysokoś- ci. Istnieją dwa sposoby podawania aspektu, w uproszczeniu można je nazwać europejskim i amerykańskim.

Metoda kompresji stratnej sygnału, najczęściej spotykana w formacie MiniDisc, źródłowe dane ulegają redukcji do przepływności 300kbps (co stanowi ok. 20% względem zapisu CD). Sygnał podany do zakodowania ma format 16bit/44.1kHz, a analizie podlegają fragmenty o długości 11.6ms. Z każdego z nich wyodrębniane są składniki słyszalne i niesłyszalne (selekcja przeprowadzana jest na podstawie algorytmu uwzględniającego właściwości słuchu oraz maskowania sygnału). Tylko te informacje, które koder uzna za słyszalne są zapisywane, reszta jest tracone w procesie kodowania.

ang. Adaptive Transform Acoustic Coding - system stratnej kompresji cyfrowej używany przez firmę Sony w opracowanym przez nią formacie MiniDisc . Idea systemu opiera się na cechach słyszenia ludzkiego ucha.

Płyta Audio CD-R jest odmianą zwykłej płyty CD-R i wizualnie niczym od niej się nie różni. W przeciwieństwie do zwykłej płyty CD-R, na której zapisu możemy dokonać przy pomocy zwykłej komputerowej nagrywarki CD-R, płyta Audio CD-R współpracuje tylko z nagrywarkami hi-fi. Ze względu na ochronę praw autorskich jej cena jest kilkakrotnie wyższa od zwykłej płyty CD-R.

Zobacz: Auxiliary.

ang. pomocniczy, dodatkowy. Dodatkowe wejście liniowe we wzmacniaczu lub amplitunerze, umożliwiające podłączenie do systemu dodatkowego komponentu.

Amerykański system oznaczania pola przekroju przewodu. Wartości pola przekroju są wyrażane w liczbach całkowitych, a nie w mm2. Im mniejszy AWG tym większe pole przekroju, przykładowo: 1 AWG=42,40 mm2, 13 AWG=2,63 mm2.

Regulacja wkładki gramofonowej polegająca na takim jej ustawieniu, aby patrząc na front wkładki igła była prostopadła do powierzchni płyty. W wielu ramionach producent przewidział specjalne mechanizmy regulacyjne, tam gdzie ich nie ma można radzić sobie różnymi podkładkami, choć nie jest to metoda gwarantująca niezmienność parametrów w czasie. Złe ustawienie azymutu prowadzi do zaburzenia panoramy stereofonicznej i eksponowania jednego z kanałów.

Brytyjska firma o ugruntowanej w świecie renomie, zajmująca się produkcją głośników do zespołów HiFi stereo oraz dla kina domowego. Działa od roku 1966. Jest twórcą wielu cenionych na świecie innowacji technologicznych, takich na przykład jak membrana z kewlaru czy obudowa "matrix". Słynnym produktem B&W są kolumny Nautilus (wielkie wrażenie potęguje zapierająca dech w piersi cena - zobacz w dziale "Vanity Fair").

Cyfrowa porcja danych równoważna 8 bitom. W bajtach podaje się np. pojemność pamięci komputerowych, dysków twardych, odtwarzaczy przenośnych czy płyt.

Subiektywna cecha dźwięku, dzięki której odróżniamy brzmienie różnych instrumentów lub głosu. Jest uzależniona od ilości, rodzaju i natężenia tonów składowych. Barwa dźwięków o tym samym tonie różni się, jeśli różne są ich spektra harmoniczne. Barwa dźwięku zmienia się wraz z jego wysokością.

Spośród wielu znaczeń tego terminu (najniższy głos, niskie tony, dźwięki, częstotliwości) w odniesieniu do sprzętu audio oznacza on najniższy zakres częstotliwości akustycznych, którego górną granicę określa się na 160-200 Hz. Częstotliwości niższe (poniżej progu słyszalności) nazywane są infradźwiękami, a wyższe określa się mianem tonów średnich lub średnicy.

Zobacz: Obudowa bass reflex.

Logarytmiczna miara względna natężenia dźwięku, mocy, itp. 1 B = log Po/Pi gdzie Po - moc wyjściowa równa 10 Pi Pi - moc wejściowa Najczęściej stosuje się jednostkę dziesięciokrotnie mniejszą, t.j. decybel. Na przykład dźwięk o natężeniu 60 dB jest 106 razy większy od dźwięku na poziomie progu słyszalności.

System radiowego przesyłu sygnałów do głośników surround, a więc bez konieczności stosowania połączeń kablowych.

Połączenie kolumn głośnikowych za pomocą wzmacniacza zintegrowanego i dodatkowej końcówki mocy. Wzmacniacz zintegrowany może zasilać sekcję wysokotonową, a dodatkowa końcówka mocy zasila sekcję średnioniskotonową bądź niskotonową. Dzięki takiemu połączeniu wzrasta dynamika systemu.

Połączenie wyjścia wzmacniacza (końcówki mocy) z kolumnami dwoma kablami dwużyłowymi (lub dwoma parami przewodów jednożyłowych), przy czym jeden kabel zasila głośnik niskotonowy, a drugi zasila sekcję średnią i wysokotonową. 

Najmniejsza jednostka informacji cyfrowej. Bit przybiera dwa stany, 0 lub 1, w technice audio używany jest najczęściej do określenia zdolności rozdzielczej konwerterów, np. 16bit, 24bit. Konwerter analogowo-cyfrowy zamienia sygnał analogowy w ciąg bitów, czyli zer i jedynek. Do określania pojemności pamięci używa się bajtów (1 bajt = 8 bitów), zaś prędkość transmisji określa się zwykle w bitach, np. 1,8 Mb/s. Przyjęto bit oznaczać małą literą b, a bajt dużą literą B, zatem 1 Mb to jeden megabit, a 1 MB to jeden megabajt.

Jedna z funkcji odtwarzaczy DVD. Pozwala zorientować się, jaki jest stopień kompresji danych w oglądanej scenie.

Metoda stosowana w celu eliminacji zakłóceń międzykanałowych w celu poprawy jakości dźwięku.

Sposób odczytu i przekazywania danych w formie strumienia bitów (bit za bitem).

W odtwarzaczach CD, najbardziej precyzyjna metoda konwersji cyfrowo-analogowej bit po bicie.

Konkurencyjny do HD DVD format zapisu optycznego. Ze względu na małą długość fali lasera niebieskiego (405 mm) osiąga się znacznie większą gęstość zapisu niż w zwykłych płytach DVD. Pojemność dwuwarstwowych płyt jednostronnych, oznaczanych skrótem BD (Blu-ray Disc)wynosi ok. 50 GB, co jest równoważne 2 godzinom programu HDTV (wysokiej rozdzielczości) lub 13 godzinom programu telewizyjnego standardowej rozdzielczości.

Układ zabezpieczający wzmacniaczy mocy (CAP = Cambridge Audio Protection) - własne opracowanie firmy. System przedstawiany jest jako "five way protection", ponieważ wydzielono w nim pięć obszarów podlegających ciągłemu monitorowaniu. Należy do niego wykrywanie przesterowań, zwarcia, prądu stałego, kontrola temperatury tranzystorów końcowych i punktu ich pracy. Dezaktywować można tylko pierwszy z wymienionych układów. System sygnalizuje problem poprzez migającą diodę "Protection" na przedniej ściance.

Układ zabezpieczający wzmacniaczy mocy (CAP = Cambridge Audio Protection) ? własne opracowanie firmy. System przedstawiany jest jako "five way protection?, ponieważ wydzielono w nim pięć obszarów podlegających ciągłemu monitorowaniu. Należy do niego wykrywanie przesterowań, zwarcia, prądu stałego, kontrola temperatury tranzystorów końcowych i punktu ich pracy. Dezaktywować można tylko pierwszy z wymienionych układów. System sygnalizuje problem poprzez migającą diodę "Protection" na przedniej ściance.

Płyta kompaktowa (Compact Disc), czyli krążek poliwęglanowy służący do odtwarzania informacji cyfrowej zapisanej w postaci wyżłobień w warstwie aluminium pokrywającej ten krążek. Do odczytu informacji służy laser optyczny. Najogólniej płyty CD przechowują cyfrowy zapis dźwięku (płyty CD audio) lub służą jako pamięć danych i programów do komputera (CD-ROM - Compact Disc-Read Only Memory). Płyty CD audio opracowała i wprowadziła na rynek firma Philips w 1982 roku. Standardowa płyta CD ma średnicę 12 cm i przechowuje 74 minuty muzyki, co odpowiada 650 MB danych.

Sprzęt przystosowany do odtwarzania płyt CD-RW.

Kompatybilność z CD-RW. Do nagrywania i kasowania potrzebne są urządzenia kompatybilne ze standardem CD-RW.

CD-R to nośnik i format CD przeznaczony do jednokrotnego zapisu. Nie można kasować płyt CD-R, po nagraniu odtwarza się je w odtwarzaczach CD oraz DVD (choć nie we wszystkich).

Wersja płyty CD-R pozwalająca na wielokrotne nagrywanie i kasowanie informacji. CD-RW można zapisać od razu w całości bądź później dogrywać nowe dane. Po zebraniu kompletu nagrań warto dysk "sfinalizować" czyli dograć dane o rozkładzie ścieżek co umożliwia poprawne odtworzenie w odtwarzaczach CD i DVD. Płyta CD-RW ma słabsze właściwości odbijania promienia lasera w stosunku do płyt CD-R, stawia więc jeszcze większe wymagania układom optycznym czytnika. Wymazanie całego nośnika polega na podgrzaniu go do wysokiej temperatury (powyżej 200 stopni) i utrzymania go w takim stanie przez jakiś czas. Wynikiem takiej operacji jest przywrócenie wyjściowej struktury materiału. Rejestracja CD-RW odbywa się w wyższych temperaturach niż wypalanie CD-R. Jest to podyktowane strukturą płyty (warstwa zapisu to mieszanka srebra, indu, antymonu i telluru), aby nadać jej formę amorficzną laser musi wytworzyć temperaturę ok. 600 stopni C, wówczas substrat wypełnia pity niosące informacje. Podobnie jak w dyskach CD-R, również nośniki CD-RW występują w odmianach For Audio przeznaczonych do użytku w stacjonarnych rekorderach audio. Takie płyty posiadają specjalny znacznik, są droższe od dysków w wersji "komputerowych" z uwagi na zawarte opłaty z tytułu praw autorskich. Poprawne (bez przeskakiwania) odtworzenie płyty CD-RW nie jest równoznaczne z uzyskaniem wysokiej jakości. Z uwagi na gorsze właściwości optyczne (trudność odczytu) i proces zapisu jakość kopii CD-RW zwykle ustępuje widocznie oryginałowi.

Wykres zależności parametru urządzenia w funkcji częstotliwości. W przypadku sprzętu audio chodzi o wykres zmienności takich parametrów jak wzmocnienie (przenoszenie) wzmacniacza, impedancja głośnika, i.t.p., w zakresie częstotliwości akustycznych (20 do 20000 Hz).

Konstruktorzy kolumn nie są zgodni co do tego jaka powinna być optymalna charakterystyka kierunkowa. Jedni preferują bardzo szerokie charakterystyki (czasami wręcz zbliżone do dookólnych) inni zaś wolą aby dźwięk był promieniowany głównie do przodu. Najważniejsze jest zachowanie równomierności charakterystyk przy niewielkich odchyleniach od głównej osi. Zestawy charakterystyk kierunkowych są publikowane niezbyt często, głównie przez redakcje czasopism wykonujących testy z rozbudowaną częścią pomiarową.

Jest to wykres poziomu dźwięku w zależności od częstotliwości. Idealna charakterystyka przenoszenia powinna być płaska w zakresie przenoszenia. Rzeczywiste charakterystyki kolumn mają jednak wyraźne zafalowania. Duże zafalowania na charakterystyce są zdecydowanie niepożądane gdyż oznaczają słyszalne zniekształcenia dźwięku. Nie znaczy to jednak, że płaska charakterystyka gwarantuje dobre brzmienia. Prawie wszystkie zestawy o wysokiej jakości brzmienia mają w miarę płaską charakterystykę, ale nie wszystkie zestawy o płaskiej charakterystyce zapewniają wysoką jakość brzmienia. Zatem silnie pofalowana charakterystyka może służyć jako dowód dla weryfikacji negatywnej, ale charakterystyka płaska nie może służyć jako dowód weryfikacji pozytywnej. Przy ocenie charakterystyki przenoszenia należy zwrócić uwagę na sposób wykonania i prezentacji pomiaru. Poprzez prosty zabieg zmiany skali można optycznie wypłaszczyć charakterystykę przenoszenia, należy więc koniecznie sprawdzić skalę na wykresie. Stosuje się różne sposoby wykonywania pomiaru i one też rzutują na to czy krzywa jest bardziej wygładzona czy bardziej pofalowana. Pewne zafalowania na charakterystyce mogą też wprowadzać same systemy pomiarowe. Bardzo istotne są też warunki akustyczne w otoczeniu kolumny. Nie można porównywać pomiarów wykonanych metodami bezechowymi (lub pseudo-bezechowymi) z pomiarami tzw. charakterystyki w pomieszczeniu. Stąd wniosek, że porównując charakterystyki przenoszenia, należy się upewnić, że były one zmierzone w takich samych warunkach.

jednostka: Hz Charakterystyka przenoszenia wzmacniacza jest to zależność (wykres) wzmocnienia w funkcji częstotliwości. Producenci bez większego trudu uzyskują płaski kształt tej charakterystyki , a więc porównania tych wykresów dla różnych wzmacniaczy nie wnoszą nic istotnego.

Określa zawartość barw w obrazie, a dokładnie odcień i nasycenie kolorów. Wraz z luminancją tworzy całościową informację o obrazie (zestawienie luminancji i chrominancji spotykamy w każdym podłączeniu S-Video). Czarne, białe i szare obiekty mają wartości chrominancji równe zero.

Popularny standard wtyków stosowanych do łączenia urządzeń audio/wideo. Używany głównie do przesyłania sygnału composite i analogowego dźwięku. Określany również skrótem RCA.

Skrót od Compressor/Decompressor. Urządzenie lub program, który wykonuje proces kompresji i dekompresji sygnału audio lub wideo.

Najpopularniejsza postać kasety magnetofonowej, standard został opracowany przez firmę Philips w 1963 roku. Kaseta ma wymiary 102x64x12 mm, a w jej wnętrzu ukryto taśmę o szerokości 3.81mm, która przesuwana jest z prędkością 4.76cm/s. Obok tego standardu zdarzały się także egzotyczne magnetofony, które rejestrowały i odtwarzały z podwójną lub połową tej prędkości, odpowiednio 9.5cm/s i 2.38cm/s. Sygnał rejestrowany jest w trybie stereo- lub monofonicznym, w pierwszym przypadku mamy cztery, a w drugim dwie ścieżki (po dwie lub jedną na stronę). Najpopularniejsze formaty kaset to C60 (długość 2x30 minut, grubość taśmy ok. 18 mikronów) oraz C90 (2x45 minut, grubość taśmy ok. 12 mikronów), choć zdarzały się również wersje C46, C120. Na "grzbiecie" kasety, po przeciwnej stronie w stosunku do szczelin, w których pracują głowice znajdują się cienkie płytki zabezpieczeń przed kasowaniem. Po wyłamaniu płytek magnetofon odmówi nagrania na taki nośnik - ponowna rejestracja możliwa jest po wypełnieniu/zaklejeniu szczelin. Kaseta magnetofonowa to jeden z najbardziej popularnych i zasłużonych dla hi-fi wynalazków, choć poza małymi wymiarami nie ma zbyt wielu walorów. Jakość brzmienia znacznie ustępuje magnetofonom szpulowym, gramofonom czy płycie CD. Do pewnego stopnia poprawę przynosiły opracowane systemy redukcji szumów, takie jak Dolby B, C czy dbx.

Płyty CD mają 12cm oraz 8cm średnicy oraz 1.2mm grubości, ten wprowadzony na rynek w 1982 roku przez Philipsa i Sony format stał się najczęściej stosowanym standardem zapisu dźwięku i danych komputerowych w zastosowaniach domowych. Dane zawarte są w ogromnej ilości wgłębień (pitów) i płaskich obszarów (landów) tworzących na płycie spiralę rozpoczynającą się w okolicy środka dysku, a kończącą na brzegu. Do odczytu danych służy wiązka laserowa prowadzona w precyzyjnym mechanizmie odtwarzacza, śledzi ona spiralę trafiając na "górki" i "dołki". Pity w niewielki sposób odbijają światło lasera w przeciwieństwie do płaskich obszarów, które powodują, że wiązka trafia do fotodiody odbiorczej. W zastosowaniach audio prędkość odczytu danych jest stała, co wobec spiralnego zapisu ścieżki wymusza zmianę prędkości obrotowej płyty. Podstawowa wersja płyty CD mieści 650MB danych co przekłada się na ok. 74 minuty muzyki. Ta zapisywana jest w standardzie PCM (pulse code modulation) w 16 bitowych słowach z częstotliwością próbkowania 44.1kHz. Nieco później rozszerzono oryginalną postać formatu i powstały urządzenia oraz nośniki mieszczące większą ilość danych, nawet do 90 minut.