Słownik

Audiofilska encyklopedia od do Z. Najważniejsze terminy ujęte w słownikowej formie. Przeczytaj!
H
Harmoniczne tony
(alikwoty) Tony będące wielokrotnością tonu podstawowego i składające się na dźwięk - decydujące w istotny sposób o jego barwie. Bezpośrednie wydobycie tonów harmonicznych możliwe jest tylko na instrumentach dętych (tzw. przedęcie) i strunowych (flażolety).
HD Ready
Oznacza, że dane urządzenie może wyświetlać sygnał o wysokiej rozdzielczości. Minimalne wymagania, jakie musi spełniać urządzenie to: 1. Rozdzielność ekranu 720 linii 2. Posiadanie analogowego wejścia komponentowego oraz cyfrowego wejścia DVI lub HDMI, obsługującego technologię HDCP 3. Obsługa przy częstotliwościach 50 i 60 Hz formatów 1280x720 ze skanowaniem progresywnym i 1920x1080 z przeplotem.
HDCD
High Definition Compatible Digital to format opracowane z myślą o płycie CD. Standard pozwala na rozszerzenie rozdzielczości uzyskiwanej z nośnika poprzez zapis dodatkowych informacji w ramach najmniej znaczącego bitu. Opracowanie ma tę zaletę, że jest w pełni kompatybilne z formatem CD, tzn. płyty HDCD mogą być odtworzone na wszystkich odtwarzaczach (choć tylko te z HDCD skorzystają z zalet systemu), a odtwarzacze wyposażone w HDCD mogą także czytać "klasyczne" płyty CD. Dodatkowe informacje, jakie niesie nagranie HDCD będą odtworzone przez odtwarzacz bez tego formatu jako bardzo ciche przydźwięki, choć na samo brzmienie wpływ ma jeszcze jedna cecha, o której za chwilę. HDCD jest autorskim opracowaniem firmy Pacific Microsonics, choć prawa i licencje zostały kupione przez firmę Microsoft. Nagranie analogowe, z którego ma powstać płyta HDCD jest konwertowane na postać cyfrową z częstotliwością próbkowania 192kHz (ew. 176.4kHz), a następnie downsamplowane do 96kHz (ew. 88.2kHz). Rozdzielczość wynosi 24 bity, a na kolejnym etapie nadaje się materiałowi wymaganą przez standard CD formę 44.1kHz. Jednocześnie przygotowuje się dane dla dekodera HDCD, przeprowadzając proces łagodnego ograniczenia szczytowych wartości sygnału i kompresji w zakresie cichych pasaży. W ten sposób wyjściowy sygnał o wysokiej dynamice jest przygotowany do fizycznego zapisu na płycie CD, dysponującej mniejszą dynamiką. Do poprawnego działania układu potrzebne są jeszcze informacje o sposobie, w jaki sygnał został zmodyfikowany i to właśnie one zapisywane są w ramach najmniej znaczącego bitu. Odtwarzacz, który wyposażony jest w dekoder HDCD czyta powyższe informacje i dokonuje rekonstrukcji sygnału rozszerzając zakres dynamiczny. Pozostałe urządzenia po prostu nie są w stanie zinterpretować dodatkowych danych, nie wprowadzają żadnych korekt, jednak odtwarzają sygnał ze zmienioną informacją dynamiczną.
HDCP
High Definition Digital Contenet Protection to mechanizm pozwalający na kontrolę przesyłania dźwięku i obrazu w formie danych cyfrowych pomiędzy dwoma urządzeniami. Głównym celem HDCO jest zabezpieczenie treści w wysokiej rozdzielczości przed nieautoryzowanym kopiowaniem. Urządzenia nielicencjonowane nie są więc w stanie otrzymywać treści w jakości DVD oraz DAT, a kodowanie zapobiega podglądaniu przesyłanych danych.
HDD
(Hard Disk Drive) Twardy dysk wykorzystywany do przechowywania informacji w komputerach i niektórych nagrywarkach DVD. Zbudowany z hermetycznej obudowy, w której obracają się talerze pokryte warstwą magnetyczną. Dane zapisują i odczytują bezdotykowo specjalne zespoły głowic magnetycznych.
HDTV
Telewizja wysokiej jakości (wysokiej rozdzielczości) zarówno obrazu jak i dźwięku. Stosowane są dwie podstawowe rozdzielczości: 720p czyli 1280x720 pikseli 1080i / 1080p czyli1920x1080 pikseli gdzie i oznacza obraz z tzw. przeplotem (na zmianę wyświetlane są linie parzyste i nieparzyste) a p obraz ze stałym skanowaniem (lepsza ostrość obrazu) Producenci sprzętu audio/video wprowadzili oznaczenie HD ready. Określa ono zgodność danego sprzętu ze standardem HDTV, nie oznacza jednak, że dany sprzęt zagwarantuje pełnię możliwości odbieranego sygnału. Zazwyczaj nabywca takiego urządzenia otrzymuje jedynie podwyższoną rozdzielczość ekranu i/lub obecność gniazda HDMI. Pełną zgodność posiadają urządzenia oznaczone Full HD.
Hi-Fi
Wysoka jakość; sprzęt audio najwyższej klasy.
Hi-Fi Tweeter
Przetwornik wysokotonowy o bardzo wysokiej jakości odtwarzania.
High Definition TV
Zobacz: HDTV
High fidelity
Zobacz: Hi Fi
High-end
Termin, którym określa się urządzenia audio najwyższej jakości lub wykonane z zastosowaniem najnowszej technologii.
Highlight Scan
Funkcja umożliwiająca na odtwarzanie fragmentów poszczególnych utworów.
Home Cinema
Oznaczenie linii wzorniczej urządzeń audio.
Hybrydowy dysk SACD
Format dysku SACD składającego się z dwóch warstw: HD i CD-Audio. Ten typ płyty nadaje się do odtwarzania w tradycyjnym odtwarzaczu CD (odtwarzana jest jedynie warstwa CD-Audio) - wtedy odtwarzany będzie sygnał dźwiękowy stereo. Odtworzenie warstwy HD możliwe jest jedynie na odtwarzaczach SACD. Pojemność płyty HD pozwala na umieszczenie materiału dźwiękowego zarówno stereofonicznego, jak i wielokanałowego.
Hyperband
Oznaczenie szerokopasmowej głowicy telewizyjnej; telewizor umożliwiający odbiór telewizji kablowej.
I
Impedancja
Wielkość opisująca elementy w obwodach prądu przemiennego, będąca rozszerzeniem pojęcia rezystancja z obwodów elektrycznych prądu stałego; umożliwia rozszerzenie prawa Ohma na obwody prądu przemiennego.
Impedancja - kolumny
Impedancja nie mówi nic o jakości kolumn, jest natomiast ważnym parametrem użytkowym. Chodzi o techniczne dopasowanie kolumn do wzmacniacza, tak aby urządzenia współdziałały prawidłowo.
Impedancja wejściowa - wzmacniacz
jednostka: om Zwykle stopień wejściowy wzmacniacza jest sterowany napięciowo, czyli jego impedancja wejściowa jest na tyle duża, żeby prąd pobierany ze źródła sygnału (odtwarzacza CD, magnetofonu, gramofonu, mikrofonu) był pomijalnie mały. Oznacza to w praktyce, iż impedancja wejściowa wzmacniacza powinna być co najmniej 10 razy większa od impedancji źródła sygnału. Na przykład, jeśli impedancja wyjściowa odtwarzacza CD wynosi 1 k Ω, to impedancja wejściowa wzmacniacza powinna być większa niż 10 k Ω.
Incredible Surround
Funkcja zwiększająca odczucia odbierania dźwięku stereofonicznego, sprawiająca wrażenie "rozsunięcia" zestawów głośnikowych.
Infradźwięki
Dźwięki o częstotliwościach niższych niż 20 Hz (od 0,01 Hz do 20 Hz); mimo iż mogą być niesłyszalne, są wyczuwalne przez organizm ludzki.
Input
Z angielskiego - wejście; gniazdo, do którego należy doprowadzić sygnał.
Integra
Potoczne określenie urządzeń zintegrowanych tzn. takich gdzie w jednej obudowie zawarto np.: wszystkie elementy toru audio.
Interactive Sound Studio
Pełny pakiet korekcji dźwięku zawierający między innymi: 26 ustawień DSC przygotowanych w oparciu o 6 ustawień podstawowych (Klasyka-1, Rock- 5, Vocal 5, Techno 5, Optimal 5, Jazz 5), 26 różnych typów dźwięku otaczającego (Hall- 1, Disco- 5, Koncert- 5, Club-5, Arcade- 5), 6 ustawień indywidualnych, 4 efekty studyjne (Surf, 3DPan, Hold, Strobe).
ISO
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, opracowała szereg norm np.: standard zapisu plików na nośnikach CD i DVD, standard kodowania znaków.
ISO 4001
Oznaczenie zgodności ze standardem ISO 4001.
ISRC
Oznaczenie Międzynarodowego Standardowego Kodu Nagrań umożliwiającego identyfikację nagrań dźwiękowych i muzycznych wideo. Każde z nich posiada swój własny niepowtarzalny kod ISRC, który identyfikuje nagranie przez cały czas jego istnienia. ISRC opracowano dla ułatwienia wymiany informacji o właścicielach praw do poszczególnych nagrań, o wykorzystaniu nagrań, a także w celu uproszczenia zarządzania tymi prawami. Dzięki identyfikacji wszystkich wyemitowanych utworów, bez względu na format ich emisji, możliwe jest śledzenie tych nagrań w muzycznym łańcuchu produkcji i dystrybucji, co pozwala m.in. na zwalczanie piractwa fonograficznego.
K
Kabel koaksjalny
Kabel o budowie koncentrycznej - umieszczona w środku żyła otoczona jest izolatorem a on z kolei pokryty jest ekranem elektrycznym. Przewody tego typu mają najczęściej impedancję 50 om lub 75 om. Stosowane są do połączenia anteny z odbiornikiem radiowym lub telewizyjnym a także do przesyłania sygnałów cyfrowych miedzy komponentami sprzętu audio.
Kabel optyczny
Kabel optyczny (nazywany też TOSLINK lub SPDIF optical) jest cyfrowym przewodem audio, który przesyła dźwięk za pomocą światła, a nie sygnału elektrycznego.
Kable cyfrowe
Kable cyfrowe można uznać za frakcję interkonektów, ale można też potraktować odrębnie, zwłaszcza że występuje tutaj wiele technik i standardów.
Kable HiFi
Kable wykorzystywane do połączenia komponentów domowego zestawu Hi Fi.
Karaoke
Możliwość miksowania własnego głosu z odtwarzaną muzyką. Produkowane są specjalne płyty gdzie brak jest głosu wokalisty, są za to teksty piosenek. Nośniki takie odsłuchiwane na specjalnych czytnikach lub komputerze pozwalają wyświetlić tekst piosenki i odtwarzać zsynchronizowaną z nim melodię. Specjalny znacznik lub kolory pokazują, które frazy powinny być śpiewane w danym momencie. Niezwykle popularna zabawa, zwłaszcza w zagranicznych klubach muzycznych.
Kąt prowadzenia - tangency
Jeden z parametrów kalibracji gramofonu. W konstrukcjach z ramieniem podpartym obrotowo igła porusza się po łuku, zamiast perfekcyjnie po prostej wzdłuż promienia płyty. Regulacja parametru tangency polega na odnalezieniu równoległego ustawienia wkładki (przykręconej do ramienia za pomocą śrub regulacyjnych) do rowka korzystając z przeznaczonych do tego celu obszarów płyty - punktów Baerwalda. Stosuje się do tego celu specjalny szablon ułatwiający regulację.
Kevlar
Bardzo mocny i odporny materiał o charakterystycznej żółtej barwie. Przy tej samej masie jest 5-krotnie bardziej wytrzymały na rozciąganie niż stal. W elektroakustyce wykorzystywany jest do budowy membran głośnikowych przetworników dużej mocy.
KIMBER KABLE
Kimber Kable to jedna z najbardziej znanych i cenionych marek okablowania na świecie. Nazwa tej amerykańskiej firmy pochodzi od nazwiska założyciela - Raya Kimbera, który ponad 20 lat temu odkrył mierzalne i słyszalne różnice pomiędzy kablami audio o różnej budowie. Przeprowadzone intensywne badania i eksperymenty pokazały, że parametry kabla zależą od jego konstrukcji, geometrii przewodnika, procesów metalurgicznych i izolacji. Każdy z tych czynników warunkuje sposób przekazywania sygnału, zwłaszcza tzw. informacji subtelnej, a w efekcie wpływa na brzmienie. Ray Kimber zaproponował szereg rozwiązań, które spotkały się z wysoką oceną znawców i ustaliły renomę KK. Dziś oferta firmy obejmuje kilkanaście typów interkonektów i kabli głośnikowych. Co prawda ceny najbardziej wyrafinowanych produktów serii Kimber Select trudno zaliczyć do przystępnych. Modele otwierające linię w swoich przedziałach cenowych nie mają konkurencji tak, jeśli chodzi o dźwięk jak i wówczas, gdy zależy nam na wspaniałym wyglądzie.
Klasa A, A/B, B
Określenie trybu pracy wzmacniacza mocy. Klasa A oznacza małą sprawność, ale i najmniejszy poziom zniekształceń, dlatego wzmacniacze tego typu często wykorzystywane są w wymagającym sprzęcie klasy high-end. Klasa B i AB pozwalająca na zoptymalizowanie kosztów, mocy wyjściowej i parametrów i przyjęła się w segmencie urządzeń powszechnego użytku. Obecnie coraz częściej stosowane są wzmacniacze pracujące w klasie D. Cechuje je znaczny wzrost sprawności (z wcześniejszych 30-50% do poziomu 85-90%), jednocześnie możliwe stało się stosowanie mniejszych zasilaczy i radiatorów oraz związanych z nimi obudów.
Kod pasków barwnych
Sposób oznaczania biernych elementów elektronicznych, najczęściej oporników. Jest to najprostszy sposób umieszczenia niezbędnych parametrów na małej powierzchni. Najczęściej stosowane są 4 lub 5 pasków. Pierwsze dwa lub trzy oznaczają cyfry wartości, kolejny - mnożnik a ostatni oznacza tolerancję, z jaka element jest wykonany.
Kod splotowy Reeda-Solomona
Kod korekcji danych wykorzystywany do odtwarzania sygnałów cyfrowych. Jest ok. 3 razy bardziej skuteczny od stosowanych na płytach CD.
Kodek
Skrót (od koder/dekoder) oznaczający urządzenie lub program umożliwiający przekształcenie strumienia danych lub sygnału. Kodeki mogą zmienić strumień danych w formę zakodowaną (często w celu transmisji, składowania lub zaszyfrowania) lub odzyskać (odkodować) strumień danych z formy zakodowanej, by umożliwić ich odtwarzanie bądź dalszą obróbkę.
Kolumny aktywne
Kolumny aktywne pozbawione są typowej zwrotnicy stosowanej w kolumnach pasywnych. Sygnał akustyczny trafia najpierw do aktywnej zwrotnicy i jest w niej rozdzielany na podpasma stosowne dla poszczególnych głośników a następnie kierowany do osobnych wzmacniaczy. Głośniki podłączone są bezpośrednio do wyjścia wzmacniacza, często zamontowanego w obudowie kolumny. W ten sposób osiąga się dokładne dopasowanie głośników, łatwiej jest wykonać filtry i wzmacniacze mocy. Wadą jest skomplikowanie systemu. Koncepcja kolumn aktywnych nigdy nie zdobyła szerokiej popularności za wyjątkiem kina domowego. Bardzo często stosowane są tam aktywne subwoofery. Ich rolą jest przenoszenie niskich częstotliwości i generowanie efektów dźwiękowych takich jak dudnienia, strzały itp.
Kolumny bipolarne
Kolumny emitujące dźwięk do przodu i do tyłu kolumny, w tej samej fazie. Promieniowany do tyłu dźwięk odbija się od ścian pomieszczenia i dociera do słuchacza z kilku milisekundowym opóźnieniem, co potęguje wrażenie przestrzenności i głębokiej sceny dźwiękowej.
Kolumny dipolarne
Kolumny emitujące dźwięk w dwie strony (do przodu i do tyłu względem obudowy). Podstawową cechą jest sposób pracy zabudowanych w nich przetworników dźwięku ? pracują one w przeciwfazie. Zaletą takiego rozwiązania jest osiągnięcie lepszego rozproszenia dźwięku niż w tradycyjnych kolumnach oraz ciekawsze efekty przestrzenne, wady to trudności z dobrym ustawieniem w pomieszczeniu słabsze odtwarzanie tonów niskich. Kolumny tego typu często stosowane są w kinie domowym jako efektowe.
Kolumny omnipolarne
Kolumny emitujące dźwięk dookólny, nie tylko w płaszczyźnie poziomej, ale także w pionie. Reproduktory tego typu zachowują się jak punktowe źródło dźwięku, dzięki czemu muzyka wypełnia salę odsłuchową, dając wrażenie uczestnictwa w koncercie na żywo. Dość istotne wady takiego rozwiązania to niezbyt ostra lokalizacja źródeł, złożona konstrukcja kolumn i kłopoty z właściwym ustawieniem.
Kompander
System składający się z kompresora i ekspandera (kompander = kompresor + ekspander). Kompander jest podstawowym elementem większości magnetofonowych systemów redukcji szumów i służy do zmniejszenia zakresu dynamiki sygnału przed nagraniem na taśmę. Ekspander przeprowadza proces odwrotny, czyli poszerza zakres dynamiki sygnału odczytanego z taśmy tak, aby przywrócone zostały pierwotne wszystkie relacje pomiędzy dźwiękami. Kompander wymaga, aby wzmocnienie sygnału było zmienne w zależności od jego poziomu. Podczas zapisu na taśmie kompresor silniej wzmacnia sygnały cichsze. Podczas odczytu w ekspanderze sygnały cichsze są wzmacniane słabiej. Dzięki temu słabiej wzmacniane są też szumy taśmy.
Kompatybilny z CD-RW
Urządzenie, które oprócz zwykłych CD umożliwia także odtwarzanie płyt CD-RW.
Kompresja dynamiki
Proces w wyniku, którego następuje wyrównanie dynamiki sygnału, czyli zwiększenie amplitudy cichszych fragmentów i pozostawieniu głośnych bez zmian. Kompresja dynamiki bardzo często stosowana jest w odtwarzaczach i radiach samochodowych.
Konstrukcja bass reflex
Zobacz: Obudowa bass reflex
Kontrast
Kontrast określa stosunek luminacji (natężenia oświetlenia) maksymalnej do luminacji minimalnej. Monitor o wysokim kontraście wyświetla wyraźny i czytelny obraz, przyjazny dla wzroku. Ma to także wpływ na odwzorowanie barw, a szczególnie tak trudnej do uzyskania na LCD czerni i bieli.
Kontrast (rzeczywisty)
Różnica pomiędzy najjaśniejszymi a najciemniejszymi elementami obrazu. Pomiar poziomu kontrastu odbywa się poprzez ustalenie największego, chwilowego poziomu bieli na obrazie testowym i odniesieniu tej wartości do zachowanego poziomu czerni. Łatwo zauważyć, że najłatwiejszą metodą na uzyskanie doskonałego kontrastu jest pogłębienie czerni.
Kontrast dynamiczny
Występuje w niektórych telewizorach LCD i projektorach. Polega na ciągłej regulacji jasności lampy w zależności od średniej jasności obrazu. Jeśli obraz jest czarny, to lampa świeci najciemniej, a jeśli biały - najjaśniej.
Konwerter
Zobacz: Dekoder
Końcówka mocy
Końcówka mocy to ostatnie z ogniw systemu audio. Zapewnia odpowiednią wydajność prądową wymaganą do uzyskania pełnej mocy danego systemu. Wzmacnia sygnał do postaci akceptowanej przez kolumny.
Korekcja gamma
Poziom światła generowanego przez źródło nie jest wprost proporcjonalny do napięcia sterującego, zjawisko najlepiej jest widoczne w niecyfrowej technologii CRT. Właśnie owa nieliniowość określana jest jako gamma.
Korektor graficzny
Urządzenie umożliwiające dokonywanie zmian charakterystyki częstotliwościowej sygnału audio. Korektor graficzny składa się z kilku (w bardziej skomplikowanych przypadkach kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu) elektronicznych filtrów aktywnych. Pasmo podzielone jest na fragmenty, a częstotliwości środkowe i szerokość przedziałów regulacji stałe. Najczęściej szerokość pasm regulacyjnych wynosi równą oktawę lub 1/3 oktawy (mówimy wtedy o tercjach). Zadaniem korektorów graficznych jest wyrównywanie błędów charakterystyki częstotliwościowej będących udziałem pozostałych urządzeń, wzmacniacza, odtwarzacza, kolumn. W praktyce jednak korektory są na tyle niedoskonałe i nieprecyzyjne, że swoim działaniem mogą wprowadzić więcej szkód niż pożytku.