W gramofonie manualnym większość czynności związanych z obsługą należy wykonać ręcznie. W taki sposób podnosimy i opuszczamy ramię (najczęściej za pomocą dźwigienki), a także ustawiamy igłę nad wybranym obszarem płyty, od którego chcemy rozpocząć odtwarzanie. Gdy igła dotrze do wewnętrznego rowka płyty, gramofon manualny wciąż pracuje, a użytkownik musi ręcznie podnieść ramię. Musi również zadbać o włączenie i wyłączenie napędu.
W gramofonie automatycznym zainstalowano układy, które zwalniają użytkownika z części manualnych czynności. Obsługa sprowadza się do naciśnięcia jednego przycisku, uruchamia on mechanizm, który podnosi ramię (z uchwytu spoczynkowego), przesuwa igłę nad początkowe rowki płyty i opuszcza ramię. Po zakończeniu odtwarzania płyty (strony) ramię jest podnoszone i wraca do punktu wyjścia. System dba również samodzielnie o włączanie i wyłączanie obrotów.
Gramofonem z napędem automatycznym jest np. model Denon DP-300F
Zakres działania automatyki może być różny, stąd pojawiło się nieformalne określenie gramofonu półautomatycznego.
Gramofon Denon DP-300F
